سامانه‌ها در برابر زلزله/ سیستم‌های ضروری برای کاهش خطر زلزله چیست؟
تاریخ انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۴۱۰۶۵
ضرورت برنامه‌ریزی برای شیوه و قاعده پاسخگویی به وقوع زمین‌لرزه و پیشگیری از خسارت‌های آن، در کشوری که زلزله یکی از جدی‌ترین مخاطراتش به شمار می‌رود از هیچکس پنهان نیست، اما در شرایطی که دانش بشر و تکنولوژی ارتقا یافته از چه سامانه‌ها و سیستم‌هایی می‌توان برای کاهش خسارات و افزایش آمادگی‌ها استفاده کرد؟ پرسشی که رئیس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی به آن پاسخ داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش ایسنا، بارها بر ضرورت آمادگی در برابر زلزله تاکید شده است، اما این آمادگی باید چگونه و در چه سطحی باشد؟ آیا صرفا مردم باید آمادگی خود را افزایش دهند؟ جایگاه استفاده از دانش و تکنولوژی روز در برابر کاهش مخاطرات ناشی از زلزله چیست؟ کشورهایی مانند ژاپن چگونه مهار ریسک زلزله را انجام داده‌اند و اجرای چنین طرح‌هایی در کشور ما در چه مرحله‌ای است؟
کامبد امینی، رئیس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی در گفت‌وگو با ایسنا با مقایسه سطح اقدامات صورت گرفته برای پیشگیری از مخاطرات ناشی از زمین لرزه در ایران و کشورهای پیشگام در این حوزه اظهارکرد: در حوزه مدیریت ریسک بلایای طبیعی و بحران می‌توان در سطوح متفاوتی برنامه‌ریزی کرد. این برنامه‌ریزی‌ها می‌تواند در سطح حاکمیت، شهری، مردمی و... باشد. به هر جهت در هر سطح باید اقدامات لازم برنامه‌ریزی و اجرا شود. مثلا در سطح حاکمیت، برنامه‌های کاهش ریسک، می‌تواند در حوزه‌های بهسازی بافت‌های آسیب‌پذیر، تامین منابع مالی برای کاهش ریسک، سیاست گذاری و... باشد.
پاسخگویی به زلزله پازل هزار قطعه استوی ادامه داد: در سطوح میانی یا شهرداری‌ها نیز باید اقداماتی نظیر آماده سازی مردم، نظارت بر ساخت و ساز برای کاهش آسیب پذیری‌ها، توسعه ظرفیت‌های فضای شهری برای پاسخگویی به بحران و... انجام شود. در سطح مردمی نیز، حساسیت به ایمنی محیط زندگی، کسب آموزش‌های لازم و... را باید انجام داد. البته تمامی این موارد زیرمجموعه‌هایی دارد که باید به همه این موارد در قالب طرح جامع مدیریت بحران توجه کرد و در چارچوب آن اقداماتی را که برای کاهش ریسک و مدیریت بحران مورد نیاز است در نظر گرفت. این برنامه مثل یک پازل هزار قطعه است که هر قطعه‌اش یک جزء از این پازل و یک برنامه اجرایی است. تا زمانی که این برنامه‌ها به درستی در کنار یکدیگر اجرا نشود، برای بحران‌هایی از جمله زلزله و سیل آماده نخواهیم بود.
رئیس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی گفت: ما برنامه جامعی برای پاسخگویی به زمین لرزه نداریم. زمان‌هایی به صورت مقطعی به این موضوع پرداخته‌ایم، اما همان را هم به درستی ادامه ندادیم تا به پایداری برسد.
شناخت؛ اولین مرحله پاسخ به زلزلهوی با بیان اینکه اولین اقدامی که باید برای پیشگیری از مخاطرات صورت گیرد شناخت مخاطرات است گفت: در این برنامه‌ها باید نقاط آسیب پذیر شهر شناسایی شود. تا زمانی که ندانیم هر منطقه به چه میزان در معرض خطر است، نمی‌توانیم به حوادث پاسخ درستی ارائه کنیم. بر همین اساس اولین مرحله شناخت خطر است.
امینی ادامه داد:در این مراحل حتما اقداماتی نظیر آموزش به مردم و افزایش آمادگی آنان در برابر مخاطراتی چون زلزله نیز اهمیت بالایی دارد، اما نباید تصور کنیم که صرفا آموزش به مردم در کاهش خسارات موثر است و لازم است که اقدامات حاکمیتی و سیستمی نیز در این خصوص انجام شود.
لزوم پایداری در برنامه‌های کاهش خطر زلزلهرئیس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران با بیان اینکه در گام بعدی باید تهیه برنامه یا نقشه‌های کاهش خطر را در دستورکار قرار داد گفت: طی این برنامه باید در نظر گرفت که چه اقداماتی را می‌توان در راستای کاهش خطر انجام داد. البته این برنامه‌ها باید پایدار باشد و با تغییراتی که در دولت یا شهرداری‌ها صورت می‌گیرد دستخوش تغییر نشود. شاید تنها شهرهایی که برای آن‌ها طرح جامع کاهش خطر زلزله تدوین شده شهر تهران و کرج باشد.
تهران برنامه کاهش خطر زلزله داشتامینی اظهار کرد: طرح کاهش خطر زلزله در شهر تهران را ژاپنی ها در سال ۲۰۰۳ میلادی یعنی در سال ۱۳۸۴ تدوین کردند که البته تدوین آن با مشارکت متخصصان ایرانی انجام شد. در این طرح، برنامه ۱۲ سالهای تدوین شد تا شهر تهران از وضعیت آسیب پذیری به شرایط نسبتا ایمن تعییر وضعیت دهد، اما به دلیل تغییرات رخ داده در شهرداری، این طرح به صورت بسیار محدود اجرا شد. طی سالهای گذشته نیز پژوهشگاه برای شهر کرج چنین طرحی را تدوین کرد که در دستور کار شهرداری است و امیدواریم اجرایی شود. متاسفانه باید بگویم که اگر اقدامات لازم را انجام ندهیم اتفاقاتی که در زمین لرزه منجیل و رودبار و بم دیدیم تکرار خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه یکی از بخش‌های هر طرح جامع پیشرفت در زمینه فناوری و تکنولوژی است گفت: اینکه بتوانیم در خصوص حادثه به موقع هشدار دهیم، آن را رصد کنیم و اثرات آن را شناسایی کنیم اهمیت ویژه‌ای دارد.
سامانه‌هایی برای کاهش خطرات زلزلهرئیس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت:در این زمینه چند سامانه در دنیا وجود دارد که در کشور ما نیز درباره آن کار شده است و اگر مسئولان به صورت جدی پیگیر آن باشند قابل راه‌اندازی نیز هست. یعنی دانش فنی، علم و تکنولوژی مرتبط با آن در کشور وجود دارد اما خواستن این تکنولوژی نباید فقط به گفتار باشد. مسئولان باید در توسعه و پیشرفت چنین طرحی همراه باشند تا بتوان از این سیستم‌ها استفاده کرد.
وی با بیان اینکه یکی از این سامانه‌ها، سامانه‌های ارزیابی سریع خسارات است گفت: از طریق این سامانه‌ها، بعد از زمان وقوع حادثه می‌توان متوجه شد که در چه موقعیت مکانی، چه تعداد نفرات آسیب دیدند. این طرح در بسیاری از کشورها از جمله، ترکیه، ژاپن، آمریکا و... پیاده سازی شده است. شهر تهران نیز بر اساس مطالعاتی که با ژاپنی‌ها داشتند زمانی این سامانه را راه‌اندازی کرد. این سامانه کمک می‌کند در حوادثی مثل زمین لرزه، طی چند دقیقه متوجه شویم که کجا خراب شده و چند نفر آسیب دیدند.
امینی افزود: این سامانه بر اساس نقشه‌ها و اطلاعاتی که از لرزه‌نگارها به دست می‌آورد، نقشه‌ای از قسمت‌های تحت تاثیر تهیه کرده تا بتوان امدادرسانی موثر را از لحظات اول آغاز کرد. بیشتر این سامانه‌ها بر اساس شبکه‌های لرزه‌نگاری کار می‌کنند. در حال حاضر در کشور شبکه‌های لرزه نگاری متفاوتی را داریم. این سامانه‌ها می‌توانند بر اساس روابط تعریف شده شدت زلزله را تخمین بزنند و با توجه به تعداد ساختمان‌ها و جمعیت شدت آسیب را شناسایی کنند.
وی گفت: از سالهای گذشته در خصوص سامانه هشدار سریع نیز کار شده اما هنوز استفاده نشده است. البته شهرداری تهران اعلام کرده است که این سامانه را راه‌اندازی کرده اما آن چیزی که ما می‌بینیم این است که این سامانه هنوز خروجی نداشته است. اگر هم راه اندازی شده باشد فقط برای تهران و فقط برای گسل مشا است. اگر گسل مشا حرکت کند شاید سامانه هشدار سریع بتواند چند ثانیه پیش از زمین لرزه هشداری بدهد اما برای قسمت های مختلف کشور این سامانه را نداریم. در واقع دانش و تکنولوژی آن را در دست داریم اما نیاز است که برای آن سرمایه‌گذاری و دستگاه‌های آن تامین شود تا بتوان این سامانه را راه‌اندازی کرد.
ضرورت استفاده از سامانه نیازسنجی پس از زلزلهوی ادامه داد: یکی دیگر از سامانه‌ها مربوط به نیاز سنجی بعد از حادثه است. این سامانه کمک می‌کند که بدانیم چه اقلام و وسایل امدادی مورد نیاز است. این سامانه نیز در برخی کشور های دنیا وجود دارد. در ایران نیز این سامانه را پژوهشگاه در اختیار سازمان بحران گذاشته است که امیدواریم استفاده شود.
امینی با بیان اینکه دانش فنی این تکنولوژی ها در کشور وجود دارد گفت: به جز این سامانه‌ها، تجهیزات دیگری وجود دارد که شاید فناوری آن‌ها را نداشته باشیم. استفاده از سخت افزار برخی از تجهیزات شاید نیازمند کار بیشتری در کشور باشد که البته بسیاری از دانشگاه ها اقداماتی را در این زمینه انجام می‌دهند و اگر حمایت شوند قطعا می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. مثلا یکی از موارد آن ربات‌های امداد و نجات است که می‌تواند در بحران ها کمک کننده باشد.
وی اظهار کرد: ما از نظر دانش فنی چیزی کم نداریم و اگر در حوزه توسعه این سامانه ها نگاه کنیم از نظر دانش فنی در دنیا چیزی کم نداریم و می‌توان گفت جزو ۱۰ کشور برتر دنیا هستیم. اما متاسفانه در مرحله اجرا بسیار عقب هستیم. این نشان می‌دهد که باید بین دستگاه های اجرایی و مراکز آکادمیک رابطه بیشتری برقرار شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: زمین لرزه شهرداري تهران تهران ژاپن زلزله کاهش خطر زلزله سامانه ها برنامه ریزی راه اندازی برنامه ها شهر تهران برای کاهش زمین لرزه دانش فنی بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۴۱۰۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پایه‌های «پاتریوت آمریکایی» فرو ریخت
به گزارش قدس آنلاین، وزیر دفاع آمریکا که تا این لحظه هیچ روایت درست و قابل اعتنایی برای آگاهی افکار عمومی از اثرات حمله موشکی و پهپادی ایران به سرزمین‌های اشغالی ارائه نداده، در راستای کمک و البته روحیه دادن به مقامات رژیم اشغالگر به این شکل با کلمات بازی می‌کند. اینکه لوید آستین از تهران خواسته کارآمدی سیستم تسلیحاتی خود را بررسی کند اصلاً نکته تعجب‌برانگیزی نیست، چرا که لحظاتی پس از عملیات کاملاً موفق «وعده صادق» جمهوری اسلامی، جو بایدن در گفت‌وگو با بنیامین نتانیاهو به وی گفت: حساب کن در این نبرد پیروز شده‌ای، چون موشک‌ها و پهپادهای ایرانی را سرنگون کرده‌ایم!
پاتریوتِ از رده خارج
اظهارات آستین دقیقاً در راستای همین موضع رئیس‌جمهور آمریکا قابل تحلیل و بررسی است نه چیزی بیشتر؛ او خود به‌خوبی می‌داند آنچه به عنوان «توانایی قابل توجه» اسرائیل برای دفاع از خودش گفته، یک شوخی بی‌مزه است که نه خودش به آن باور دارد نه کارشناسانی که در این دو هفته به موضوع حملات سنگین موشکی و پهپادی ایران به سرزمین‌های اشغالی پرداختند. همه می‌دانند اگر کمک مستقیم ناتو و همراهی کشورهای خائن منطقه نبود، صهیونیست‌ها چیزی برای عرض اندام نداشتند. به نظر، حرف دقیق‌تر آن است بگوییم آمریکا و غرب باید کارآمدی سیستم‌های پدافندی خود را بررسی کنند، چرا که در مقابل موشک‌های بالستیک، پهپادها و کروزهای ایرانی شکست سختی خوردند. این حرف ما نیست، بلکه واقعیتی است که اکنون از زبان رسانه‌های غربی – عبری نیز بیان می‌شود.
در این راستا، رادیو ارتش رژیم صهیونیستی دیروز برای نخستین بار فاش کرد سامانه‌های پدافندی و دفاع موشکی ارتش آمریکا تا حد زیادی در رهگیری موشک‌های بالستیک ایران در جریان پاسخ تنبیهی به حمله تل‌آویو علیه کنسولگری ایران در دمشق ناکام ماندند و شکست خوردند. این رسانه سپس از تصمیم تل‌آویو برای جمع‌آوری و از رده خارج کردن سامانه‌های دفاعی مشهور آمریکایی خبر داد و نوشت: اشتباه‌های زیاد پاتریوت، مقامات را مجبور به تجدیدنظر فوری در به‌کارگیری این سیستم‌های پدافند هوایی کرده است.
این تصمیم دو هفته پس از حمله موشکی پهپادی گسترده ایران به سرزمین‌های اشغالی گرفته شده است. تایمز اسرائیل هم به نقل از وبگاه ارتش رژیم اشغالگر اعلام کرد: «سیستم پاتریوت که در نیروی هوایی اسرائیل با نام «یاهالوم» (کلمه عبری به معنای الماس) شناخته می‌شود، ظرف دو ماه برای همیشه از رده خارج می‌شود و سامانه‌های پیشرفته‌تری جایگزین آن خواهد شد».
اثبات ناکارآمدی سامانه پیشرفته آمریکا
نیروی هوایی اسرائیل فوریه (بهمن ۱۴۰۲) اعلام کرد به دنبال جمع کردن چند آتشبار باقیمانده پاتریوت‌های سرزمین‌های اشغالی است و پرسنل این نیرو، کار کردن با گنبد آهنین را آموزش خواهند دید.
آتشبارهای موشکی پاتریوت از سوی ایالات متحده با موفقیت علیه برخی از موشک‌های اسکاد که در طول جنگ خلیج‌فارس در سال۱۹۹۱ از عراق به سوی سرزمین‌های اشغالی شلیک شدند، به‌کارگیری شدند. این سیستم ساخت آمریکا در همان سال به‌طور رسمی وارد اسرائیل شد، اما نخستین رهگیری خود را در سال ۲۰۱۴ انجام داد و یک پهپاد حماس را که از نوار غزه پرتاب شد، سرنگون کرد.
این سامانه که برای سرنگونی هواپیما طراحی شده بود، به گفته ارتش اسرائیل در یک دهه بعد تنها حدود ۱۰هدف را رهگیری کرد، از جمله جنگنده‌های سوریه که در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ وارد حریم هوایی سرزمین‌های اشغالی شدند. این سیستم رهگیری و پدافندی نتوانست به نحو مطلوب دربرابر چالش‌ها ایستادگی کند و در ساقط کردن اهداف زیادی طی سالهای به‌کارگیری شکست خورده است و از این بابت در جنگ خلیج‌فارس هم بدنام بود.
پشت پرده اظهارات آستین
در بحبوحه جنگ کنونی در نوار غزه، پاتریوت در موارد انگشت‌شمار مورد استفاده قرار گرفته است، با این حال در بیشتر موارد رهگیری‌های این سیستم پدافندی تشخیص اشتباه در شلیک‌های خود داشتند. رادیو ارتش اسرائیل یک هفته پس از عملیات تلافی‌جویانه و تنبیهی ایران علیه این رژیم، از عملکرد ضعیف سامانه‌های دفاعی آمریکا انتقاد کرد. براساس گزارش این رسانه اسرائیلی، مشخص نیست اوکراین با آتشبارهای پاتریوت چطور از آسمان خود دربرابر حملات روسیه دفاع می‌کند!
در این شرایط، تحلیل سخنان اخیر
وزیر جنگ آمریکا البته یک بعد دیگر هم دارد، آن هم بازاریابی و فروش تسلیحات است، چراکه با توجه به توفیق بالای ایران در زدن اهداف مدنظرش، حالا دیگر کسی سراغ تسلیحات پدافندی آمریکایی نمی‌رود. آستین با فرافکنی، علیه تسلیحات ایرانی یاوه‌گویی کرده تا به شکلی بگوید تسلیحات ما مشکلی نداشته و کاملاً موفق عمل کرده است! اما سابقه دروغ‌گویی آمریکایی‌ها با هدف فریب و سپس قالب کردن تسلیحات نظامی‌شان به طرف مقابل زیاد است. دی‌ماه دو سال پیش که عربستان سعودی و امارات هدف حملات موشکی و پهپادی ارتش یمن قرار گرفتند هم دروغ‌های عجیبی از توانایی سامانه‌های پدافندی توسط آمریکایی‌ها منتشر شد، آن‌ها با انتشار یک پاورپوینت و چند گرافیک ساده مدعی شدند سامانه چند میلیارد دلاری تاد و پاتریوت موفق شده‌اند موشک‌ها و پهپادهای یمنی را هدف قرار دهند؛ ادعایی که نادرستی آن مدتی بعد آشکار شد. ماجرای ابقیق و خریص و حمله به آرامکو که ۲۵درصد از توان پدافندی سعودی‌ها صرف محافظت از آن‌ها می‌شد فقط گوشه‌ای عیان شده از این ناتوانی سامانه‌های پرمدعای غربی بود، موضوعی که عملیات وعده‌صادق تیر خلاصی بر آن بود. نفوذ موشک‌های ایرانی و اصابت آن‌ها به اهداف، نشان‌دهنده وجود ضعف‌های جدی در سامانه‌های پدافند موشکی غربی و رژیم‌صهیونیستی است که در حملات احتمالی بعدی، ایران می‌تواند از این نقاط ضعف برای وارد کردن خسارات جدی به دشمن استفاده کند.
خبرنگار: هدایت جاوید
جاده کندوان یک طرفه شد